15/01/2022 Bijna de helft van alle bedrijfsongevallen in 2020 had te maken met het werken met machines (19 procent) of het vallen van hoogte (29 procent). Dat blijkt uit de pas verschenen Monitor Arbeidsongevallen 2020 van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. In totaal werden vorig jaar 3.655 meldingen van arbeidsongevallen gedaan bij de Arbeidsinspectie. Hierbij vielen in totaal 54 dodelijke slachtoffers. Dit aantal ligt al jaren tussen de 50 en 70. Het aantal meldingen van arbeidsongevallen was in 2020 door de diverse corona-lockdowns wel stukken lager dan in 2019, toen er nog 4.474 arbeidsongevallen werden gemeld.
In een toelichting op de monitor beschrijft het ministerie drie factoren waardoor het structureel mis blijft gaan bij veel bedrijven. “Allereerst inventariseren veel bedrijven de arbeidsrisico’s in hun bedrijf niet of niet voldoende. Op basis daarvan zouden werkgevers vervolgens het werk zodanig moeten inrichten dat zij risico’s zoveel mogelijk beperken.” Aangeraden wordt om zoveel mogelijk maatregelen al bij de bron te nemen, waarbij risico geheel wordt vermeden door bijvoorbeeld al bij de aanschaf van machines te letten op de veiligheid.
Ten tweede moeten bedrijven de risico’s op het werk zoveel mogelijk beperken door goede veiligheidsmaatregelen: een veilige inrichting van de arbeidsplaats en het gebruik van collectieve of persoonlijke beschermingsmiddelen, zoals vangnetten of veiligheidsgordels. “De analyses van ongevallen laten zien dat ook hier zaken fout gaan”, aldus het rapport over 2020, “zo ontbreekt regelmatig goede randbeveiliging of fysieke afscherming bij machines.”
Het derde aandachtspunt is dat de werkgever instructies moet geven en toezicht moet houden op het veilig werken van werknemers. “En net als bij de vorige stappen blijkt dit niet altijd in voldoende mate te gebeuren. Instructies worden bijvoorbeeld niet of niet regelmatig gegeven en bij ongevallen was er zelden sprake van voldoende toezicht.”
Wie zelf ‘veilig’ op kantoor werkt, heeft er wellicht geen weet van, maar honderdduizenden Nederlanders werken vrijwel elke dag ‘op hoogte’: vanaf ladders, steigers of hoogwerkers. Het gaat om pakweg 5 procent van de werkenden, wat neerkomt op ongeveer 380.000 mensen in bijna 43.000 bedrijven. Het gebeurt met name in de sector bouw, op afstand gevolgd door de handel en de industrie. In 13 procent van de bedrijven in Nederland vinden regelmatig of incidenteel werkzaamheden plaats op hoogte. Van deze bedrijven waar op hoogte werd gewerkt, werd vrijwel overal op ladders gewerkt. In meer dan de helft van deze bedrijven werd daarnaast ook op steigers of hoogwerkers gewerkt. Werken met lijnen, zoals positioneringslijnen of beveiligingslijnen, gebeurde in ruim een derde van de bedrijven.
Om valgevaar en ongelukken te voorkomen, worden de bedrijven geacht veiligheidsmaatregelen te nemen. Dat moet altijd bij een hoogte van 2,5 meter of hoger, maar ook onder de 2,5 meter moeten maatregelen worden getroffen als sprake is van risico op vallen. Dit laatste geldt bijvoorbeeld voor werken boven water of boven verkeer. Ondanks deze verplichting neemt 11 procent van de bedrijven helemaal geen maatregelen, zo concluderen de opstellers van het rapport. De overige 89 procent van de bedrijven treft wel een of meerdere maatregelen.
Vallen van hoogte blijft desondanks een van de belangrijkste oorzaken van gemelde ongevallen. In 2020 zijn er bij de Arbeidsinspectie 468 ongevallen gemeld waarbij werkenden gewond zijn geraakt als gevolg van een val. De meeste slachtoffers vallen van een ladder, trapje of opstapje of van een dak, vloer, of platform. Vaak lopen zij daarbij botbreuken, wonden of ander oppervlakkig letsel op. Deze slachtoffers hebben vaak geen blijvend letsel.
Bij ladderongevallen valt de helft van de slachtoffers terwijl de ladder wordt beklommen of juist afgedaald. De andere helft was op hoogte op de ladder aan het werk. “Dat is opvallend”, stelt de Inspectie, “aangezien een ladder alleen gebruikt mag worden als werkplek als er geen veiliger arbeidsmiddel gebruikt kan worden, zoals een steiger of hoogwerker.” Belangrijke oorzaken van het vallen van een ladder zijn het verliezen van de balans of het ontbreken van voldoende maatregelen. Zo was de ladder in veel gevallen niet goed beveiligd tegen wegschuiven of inklappen, of was de ladder niet goed neergezet.
Slachtoffers die vallen van een dak, vloer of platform lopen vaak ernstiger letsel op dan slachtoffers die van een ladder vallen. Vaak vallen zij van 2,5 meter of hoger. In een kwart van de bijna 100 ongevallen heeft dit geleid tot blijvend letsel bij het slachtoffer. Vaak verloor het slachtoffer de balans bij het uitvoeren van een activiteit, gleed uit of struikelde. Ook ontbrak regelmatig de (dak)randbeveiliging.
Inspecteurs legden vorig jaar in bijna de helft van de zaken waar iemand van een ladder of van een dak, vloer of platform viel een boete voor een overtreding op. Meestal werd de ladder niet gebruikt waarvoor die was bedoeld of stond deze niet stabiel. Bij het vallen van een dak, vloer of platform had de werkgever in verreweg de meeste gevallen onvoldoende voorzieningen getroffen om valgevaar te voorkomen.
Machineveiligheid speelt in ongeveer een derde van alle bedrijven in Nederland een rol. In totaal werken naar schatting anderhalf miljoen mensen met machines, dat is ongeveer 20 procent van alle werkenden. Veelgebruikte machines zijn aangedreven handgereedschap zoals cirkelzagen en slijpmachines, heftrucks, hijs- en hefwerktuigen. Met name in de industrie, bouw en handel wordt gewerkt met machines.
Bij machineongevallen was meestal sprake van contact met bewegende delen van een machine. Dit soort ongevallen heeft vaak ernstige gevolgen. Bij een aanzienlijk deel van de slachtoffers is sprake van blijvend letsel, zoals amputatie van vingers of handen. Slachtoffers van machineongevallen waren in ongeveer de helft van de gevallen de machine aan het bedienen, de andere helft was bezig met schoonmaak of onderhoud. In dat laatste geval stond de machine vaak nog aan of stand-by, terwijl het slachtoffer dacht dat de machine uit stond. Veel voorkomende oorzaken van deze ongevallen zijn het betreden van de gevarenzone van de machine, of mankementen aan de fysieke afscherming. In bijna de helft van de ongevallen was sprake van een combinatie van beide.
In ruim de helft van de geconstateerde bedrijfsongevallen met machines is nadien een boete opgelegd. De meeste overtredingen hadden betrekking op montage, demontage, onderhoud, reparatie en reiniging. Daarbij ging het meestal om het niet druk- of spanningsloos maken van de machine of het nemen van voldoende andere maatregelen om de werkzaamheden veilig uit te voeren. Uit de analyse van de oorzaken van de ongevallen blijkt dat slachtoffers regelmatig een machine onderhielden of schoonmaakten die niet (volledig) uit stond. Ook ten aanzien van fysieke afscherming constateerden de inspecteurs vaak overtredingen.
De kenmerken van slachtoffers en bedrijven die betrokken zijn bij ongevallen zijn door de jaren heen stabiel, concludeert de Monitor Arbeidsongevallen. Bijna negen op de tien slachtoffers van een arbeidsongeval is man. Daarnaast zijn jongeren tot en met 24 jaar relatief vaak slachtoffer van een arbeidsongeval, net als werknemers tussen 55 en 64. Ook uitzendkrachten zijn oververtegenwoordigd. Daarnaast vinden relatief veel ongevallen plaats in kleine bedrijven en in de sectoren afvalbeheer, bouw, industrie en landbouw, bosbouw en visserij.
Heeft u letsel opgelopen door een bedrijfsongeval? Dan is uw werkgever daar vrijwel altijd aansprakelijk voor te stellen. Ook wanneer u in een moment van onoplettendheid met uw hand in een machine terecht bent gekomen. Uw werkgever draagt dit risico door een goede aansprakelijkheids- en ongevallenverzekering af te sluiten. Als u bent aangereden door een collega op een heftruck, is uw werkgever daar ook aansprakelijk voor te stellen. Uw werkgever is namelijk ook verantwoordelijk voor de fouten van uw collega’s.
Wilt u meer weten over het letselschadeproces of uw verhaal met ons delen? Onze juristen staan u graag te woord en onderzoeken wat ze voor u kunnen betekenen.
Bel direct
Letselschade
Over ons
Contact